Lược sử dòng họ

Dòng họ Nguyễn Hữu khởi nguồn từ Kẻ Kia (nay là xã Nam Thượng, Nam Đàn, Nghệ An), do Đức tổ Nguyễn Hữu Châu khai sáng. Người con trưởng Đức Hoa (Nguyễn Quý Công) – một vị quan triều Lê Trung Hưng, từng phục vụ triều đình với tài năng và đức độ – sau khi cáo quan đã cùng thân phụ ngược dòng Lam Giang tìm đất mới khai khẩn vùng Đại Điền (nay là xã Vĩnh Sơn, huyện Anh Sơn). Tại đây, ngài dựng ấp, mở làng, chiêu dân lập nghiệp, khai ruộng, đắp đường, dựng chùa, dạy chữ, bốc thuốc cứu người, đặt nền móng đầu tiên cho cơ nghiệp dòng họ Nguyễn Hữu trên vùng đất thiêng giữa núi và sông.

Trải qua hơn ba thế kỷ, dòng họ phát triển hưng thịnh với 339 hộ (cập nhật 25/05/2025): Vĩnh Sơn 162 hộ, TT. Anh Sơn 66, Phúc Sơn 73, Thành Sơn 30; con cháu còn sinh sống tại TP. Vinh, Tân Kỳ, Hà Nội, TP.HCM và ở nước ngoài như Úc, Cộng hòa Séc. Nhiều người thành đạt trong các lĩnh vực giáo dục, y tế, khoa học, quân đội, kinh tế, tiếp nối truyền thống hiếu học – nhân nghĩa – đoàn kết mà tổ tiên đã gây dựng.

Nhà thờ họ Nguyễn Hữu xã Vĩnh Sơn được UBND tỉnh Nghệ An xếp hạng Di tích Lịch sử – Văn hóa cấp tỉnh (QĐ 4785/QĐ-UBND.VX, ngày 14/10/2010); là nơi con cháu bốn phương quy tụ, tri ân tiền nhân, bồi đắp khí phách và trí tuệ họ tộc – để ngọn lửa “Uống nước nhớ nguồn – Tôn hiền hậu học” mãi rạng soi các thế hệ mai sau.